Coraz wyższe koszty dłużnika

   Wraz z wzrastającą referencyjną stopą procentową wzrastają stawki odsetek za nieterminową płatność w transakcjach handlowych. Stawkę stosowaną w transakcjach B2B reguluje USTAWA z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych i dot. transakcji, których stronami są:

• przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24);
• podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców;
• podmioty, o których mowa w art. 4, art. 5 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 11 września 2019 r. ‒ Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129,1598, 2054 i 2269 oraz z 2022 r. poz. 25);
• osoby wykonujące wolny zawód;
• oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
• przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

   W transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

• wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
• wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, wynoszą:

• dla podmiotu publiczny będący podmiotem leczniczym – stopa referencyjna NBP obowiązująca + 8 pp
• podmiot inny niż publiczny będący podmiotem leczniczym – stopa referencyjna NBP obowiązująca w dniu 01.07.2022 r. + 10 pp

   W praktyce wzrost stawek referencyjnych stóp procentowych NBP bezpośrednio wpłyną na koszt dłużnika związany z brakiem płatności w terminie. Odsetki w transakcjach handlowych są wynagrodzeniem dłużnika wobec wierzyciela za zwłokę w płatności. W ten sposób mają rekompensować po części wierzycielu utratę płynności. Odsetki mogą być prezentowane dłużnikowi na wezwaniu do zapłaty na dzień wezwania lub w formie noty odsetkowej dla należności opłaconych nieterminowo. Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są roszczeniem okresowym, więc co do zasady przedawniają się po trzech latach, jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. Co ważne zgodnie z art. 451 Kodeksu Cywilnego dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Poprzez takie zarachowanie wierzyciel zabezpiecza się przed uszczuplenie rekompensaty za nieterminową płatność i ostatecznie ma możliwość wyegzekwować od dłużnika odsetki wg faktycznych opóźnień. Szczególnie, jeśli dłużnik dokonuje płatności w ratach.

   Obecnie stawka odsetek za nieterminową płatność kontrahenta B2B od 8 lipca b.r. wynoszą 16,5%. Jeszcze przed pandemią do 18 marca 2020r. koszt braku terminowej płatności wynosił 11,5%. Na decyzję o wysokości stawek ma wpływ przede wszystkim poziom inflacji, a jej poziom m.in. wzrastające ceny surowców, paliw i sytuacja geopolityczna oraz osłabienie złotego względem innych walut. Eksperci spodziewają się, że do końca roku 2022 r. stawki referencyjne NBP wzrosną nawet do poziomu 7,5%, a co za tym idzie stawka odsetek dla transakcji handlowych do poziomu 17,5%. Firmy windykacyjne rekomendują klientom dochodzenie odsetek za opóźnienia w płatnościach, co ma na celu nie tylko rekompensowanie kosztów braku płynności, ale też dyscyplinowanie kontrahentów do terminowego regulowania zobowiązań.

– Agnieszka Szalast, dyrektor działu sprzedaży